بررسی آثار تغییرات کاربری اراضی بر الگوهای زمانی - مکانی دمای سطح زمین و جزایر حرارتی؛ مطالعة موردی: شهرستان سقز

Authors

  • شادمان درویشی دانش‌آموختة کارشناسی ‌ارشد سنجش از دور و سیستم اطلاعات جغرافیایی، مؤسسة آموزش عالی هراز آمل، ایران
  • مرتضی شعبانی دکتری جغرافیا و برنامه‌ریزی شهری، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی ساری، مازندران، ایران
  • کریم سلیمانی استاد مهندسی آبخیزداری، مرکز سنجش از دور دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی ساری، مازندران، ایران
Abstract:

دمای سطح زمین، یکی از مؤلفه‌های مهم در علوم محیطی و برنامه‌ریزی شهری محسوب می‌شود. فعالیت‌های انسانی مانند تخریب کاربری اراضی و توسعة مناطق شهری موجب افزایش دمای سطح زمین و پیرو آن پیدایش جزایر حرارتی می‌شود و این پدیده در گذر زمان تأثیرات نامطلوبی بر سلامت انسان می‌گذارد. هدف مطالعة حاضر، بررسی آثار تغییرات کاربری اراضی بر الگوهای زمانی - مکانی دمای سطح زمین و جزایر حرارتی در شهرستان سقز است. در این مطالعه نخست تصاویر سال‌های 1989، 1998، 2008 و 2018 با استفاده از الگوریتم حداکثر احتمال در نرم‌افزار ENVI طبقه‌بندی و سپس با استفاده از الگوریتم پنجرة مجزا دمای سطح زمین در محیط GIS استخراج شد؛ همچنین برای بررسی زمانی - مکانی دمای سطح زمین و جزایر حرارتی شاخص‌های NDVI، UHII و UHIII به کار رفت و دمای طبقات پوشش گیاهی کم، متوسط و زیاد طی دوره استخراج شد.نتایج ارزیابی دقت طبقه‌بندی با ضریب کاپای بیش از 80درصد، معتبربودن نتایج را نشان می‌دهد. همچنین نتایج بررسی تغییرات کاربری‌ها حاکی از روند افزایشی کاربری‌های آب، نواحی مسکونی و بایر و روند کاهشی پوشش گیاهی است؛ به‌ بیان دیگر 68/3، 43/38 و 02/514 کیلومترمربع به ترتیب به مساحت کاربری‌های آب، نواحی مسکونی و بایر افزوده‌ و 06/550 کیلومترمربع از مساحت پوشش گیاهی در دورة 29ساله کاسته شده است. نتایج بیشترین دمای هر کاربری نیز نشان‌دهندة روند افزایشی دما در کاربری‌های نواحی مسکونی، بایر و پوشش گیاهی طی دورة مطالعه‌شده است و با توجه به نتایج شاخص‌های UHII و UHIII، طبقة با پوشش گیاهی کم بیشترین دما را نسبت به طبقات با پوشش گیاهی متوسط و زیاد داشته است. براساس نتایج این شاخص‌ها نیز جزایر حرارتی در سال‌های 2008 و 2018 در نواحی شمال شرق این شهرستان رخ‌ داده است. پژوهش حاضر علاوه بر بررسی تأثیر تغییرات هر کاربری بر تغییرات دمای سطح زمین، به معرفی و استفاده از شاخص‌های UHII و UHIII برای تحلیل زمانی - مکانی دمای سطح زمین و جزایر حرارتی توجه داشته است.

Upgrade to premium to download articles

Sign up to access the full text

Already have an account?login

similar resources

بررسی تغییرات مکانی-زمانی کاربری اراضی، گسترش شهری و تأثیر آن بر افزایش دمای سطح زمین با استفاده از تصاویر چندزمانة لندست (مطالعة موردی: شهر گرگان)

هدف از پژوهش حاضر بررسی تغییرات مکانی-زمانی کاربری اراضی، گسترش شهری و تأثیر آن بر افزایش دمای سطح زمین است. براین‌اساس برای مدیریت بهینة آثار منفی ناشی از افزایش دمای سطح زمین، تعیین نوع تغییرات کاربری که بیشترین تغییرات دمای سطح زمین را در بازة زمانی ایجاد می‌کنند مفید است. بدین منظور از داده‌های ماهواره‌ای لندست که به دورة زمانی 23 ساله مربوط است استفاده شد تا نقشه‌های کاربری اراضی و تغییرات...

full text

بررسی رابطه تغییرات کاربری اراضی و پوشش گیاهی با دمای سطح زمین در شهرستان نمین

پیشینه و هدف گسترش سریع شهرها به دلیل تغییرات گسترده در کاربری و پوشش زمین اثرات منفی بر کیفیت زیست ‌محیطی جهانی داشته است. تغییرات کاربری/پوشش اراضی، توسعه مناطق شهری و کشاورزی و جنگل‌زدایی باعث تغییر رژیم دمای منطقه‌ای و محلی می‌شود. آگاهی از میزان دمای سطح زمین کمک قابل توجهی به طیف وسیعی از مسائل مرتبط با علوم زمین مانند اقلیم شهری، تغییرات جهانی محیطی و بررسی تعاملات انسان...

full text

بررسی ارتباط تغییرات کاربری اراضی با دمای سطح زمین با استفاده از تصاویر ماهواره‌ای مطالعۀ موردی: شهرستان مریوان

بررسی وضعیت پراکندگی تابش‌های حرارتی و ارتباط آن با نوع کاربری‌های موجود، در شناخت میکروکلیمای نواحی شهری دارای اهمیت زیادی می‌باشد. هدف از این مطالعه پایش تغییرات کاربری اراضی و ارتباط آن دمای سطح زمین با استفاده از تصاویر ماهواره ای لندست طی یک دوره 33 ساله است. در این مطالعه پس از اعمال پردازش روی تصاویر ماهواره‌ای لایه‌های کاربری اراضی با روش حداکتر احتمال همانندی تهیه گردید و سپس با استفاد...

full text

پایش دمای سطح زمین و ارزیابی روند تغییرات کاربری اراضی (مطالعه‌ی موردی: حوضه‌ی آبخیز دریاچه‌ی پریشان)

برآورد دمای سطح زمین در پهنه­ی وسیع از طریق سنجش از دور، نقصان پایش آن را در ایستگاه‌های محدود هواشناسی رفع می­کند. با توجه به پایش دمای سطح زمین در تعداد محدودی از ایستگاه‌های هواشناسی به‌ صورت نقطه‌ای و نیاز به توزیع مکانی دمای سطح در پهنه­ی وسیع و به ‌طور هم‌زمان، دمای سطح زمین محاسبه گردید. هدف از این مطالعه برآورد دمای سطح زمین با استفاده از روش سبال (SEBAL) در حوضه­ی آبخیز پریشان و تعیین ...

full text

بررسی اثر کاربری اراضی بر تغییرات مکانی و زمانی کیفیت آب زیرزمینی (مطالعه موردی: دشت مشهد)

مدل­سازی تغییرات زمانی و مکانی کیفی آب و بررسی اثرات تغییر­کاربری اراضی بر پارامترهای کیفی آب‌های زیرزمینی اهمیت ویژه­ ای دارد. این پژوهش به مقایسه­ ی تکنیک­ های مختلف ریاضی و زمین­ آماری برای برآورد مکانی و زمانی مهم‌ترین پارامترهای کیفی آب ازنظر شرب، نفوذ آب در خاک و کشاورزی در دشت مشهد با استفاده از آمار 62 حلقه چاه در بازه­ی زمانی 1375 تا 1395 می­پردازد. نقشه­ های کاربری اراضی از تصاویر ماه...

full text

پایش و پیش بینی روند تغییرات مکانی و زمانی کاربری/ پوشش اراضی (مطالعة موردی: منطقة مراوه‌تپه، گلستان)

در این تحقیق تغییرات کاربری اراضی سال­های گذشته منطقه مراوه­تپه در استان گلستان و امکان   پیش­بینی آن در آینده با استفاده از مدل زنجیره مارکوف بررسی شده است. بدین منظور با استفاده از تصاویر سنجنده­های MSS،  +ETM و OLI ماهواره لندست و اطلاعات جانبی منطقه، نقشه کاربری اراضی سال­های 1365، 1379 و 1393 تهیه شد و نقشه کاربری اراضی سال 1407 پیش­بینی گردید. با توجه به نتایج این تحقیق، مساحت جنگل متراکم...

full text

My Resources

Save resource for easier access later

Save to my library Already added to my library

{@ msg_add @}


Journal title

volume 30  issue 1

pages  37- 54

publication date 2019-05-22

By following a journal you will be notified via email when a new issue of this journal is published.

Hosted on Doprax cloud platform doprax.com

copyright © 2015-2023